Μέρος της συνέντευξης του Γενικού Διευθυντή του ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου, Δρ. Χρήστου Γαμβρούδη στον ραδιοφωνικό σταθμό Real Voice 99.5 και στη δημοσιογράφο Ρένα Παυλάκη:
Δρ. Χρήστος Γαμβρούδης: Ζούμε σε μια εποχή που οι περιβαλλοντικές προκλήσεις αυξάνονται και η ανάγκη για δράση είναι επιτακτική. Για να διασφαλιστεί ένα βιώσιμο και υγιές μέλλον για τις επόμενες γενιές απαιτείται συνεχής προσπάθεια, συνεργασίες και κυρίως συνείδηση από όλους μας.
Η ανακύκλωση είναι μία υπόθεση όλων μας και μέσα από τη σωστή πληροφόρηση μπορούμε να συμβάλουμε στην καλύτερη διαχείριση των απορριμμάτων. Επειδή πάντα όπως είπατε καλά κι εσείς η επανάληψη είναι μήτηρ πάσης μαθήσεως, ας ξεκινήσουμε από τα βασικά: τι πετάμε στους μπλε κάδους;
Σχεδόν όλες οι συσκευασίες των ειδών πρώτης ανάγκης μπορούν να ανακυκλωθούν, κάτι το οποίο περιορίζει σημαντικά τον όγκο σκουπιδιών που καταλήγει σε μια χωματερή ή σε έναν ΧΥΤΑ. Συσκευασίες από αλουμίνιο (αναψυκτικά, μπύρες), συσκευασίες από λευκοσίδηρο (γάλα εβαπορέ, κονσέρβες, τροφές για κατοικίδια), συσκευασίες από γυαλί (μπουκάλια από χυμούς, αναψυκτικά, αλκοολούχα ποτά, δοχεία από τρόφιμα), συσκευασίες από χαρτί και χαρτοκιβώτια (γάλα, δημητριακά), συσκευασίες από πλαστικό (μπουκάλια από νερό, αναψυκτικά, φιάλες απορρυπαντικών, σαμπουάν).
Το ζήτημα, όμως, είναι να γνωρίζουμε καλά ποια υλικά συσκευασίας μπορούν να ανακυκλωθούν στους μπλε κάδους και ένα άλλο (σ.σ. ζήτημα) είναι η διαδικασία προκειμένου να ανακυκλώνουμε σωστά.
Ρένα Παυλάκη: Ας πούμε ότι το πρώτο κομμάτι «κουτσά-στραβά» το μάθαμε πια. Μπορούμε να ξεχωρίσουμε τι μπορούμε να ανακυκλώσουμε. Το θέμα είναι εάν προετοιμάζουμε σωστά το προς ανακύκλωση υλικό, ένα είναι αυτό. Και το άλλο βέβαια είναι ότι μέσα στους κάδους -και θα σας παρακαλούσα μετ’ επιτάσεως να το πείτε αυτό- δεν πετάμε τίποτα άλλο γιατί αχρηστεύουμε κι αυτά που έχουν συγκεντρωθεί. Μεγάλη υπόθεση κι αυτό.
Δρ. Χρήστος Γαμβρούδης: Κατ’ αρχάς θα σας παρακαλούσα να μου επιτρέψετε να πω το εξής: σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία από τα απορρίμματα που συλλέγονται μέχρι και σήμερα στους μπλε κάδους ανακύκλωσης και μεταφέρονται στο Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών, το ποσοστό που μπορεί πράγματι από αυτό να ανακυκλωθεί είναι περίπου το 50%.
Ρένα Παυλάκη: Το μισό δηλαδή.
Δρ. Χρήστος Γαμβρούδης: Είναι περίπου το μισό το καλό υλικό το οποίο μπορεί να ανακυκλωθεί. Κι όπως είπατε σωστά, γιατί συμβαίνει αυτό; Το ερώτημα που προκύπτει είναι κατά πόσο ενημερωμένοι είμαστε για τη σωστή χρήση τους. Ας υιοθετήσουμε όλοι έξι βασικούς κανόνες στην καθημερινότητά μας όσον αφορά στην ανακύκλωση. Αρχικά μία καλή πρακτική θα ήταν να «στήσουμε» έναν δεύτερο κάδο για τα ανακυκλώσιμα υλικά στο σπίτι μας. Αυτόματα οι πολίτες στο σπίτι τους θα διαχωρίζουν τα ανακυκλώσιμα από τα μη ανακυκλώσιμα.
Συσκευασίες γάλακτος, γιαουρτιού και άλλα προϊόντα που περιέχουν οργανικά θα πρέπει να καθαρίζονται από τυχόν υπολείμματα. Δεν τα πετάμε στην ανακύκλωση όταν περιέχουν οργανικά υπολείμματα. Εάν έχουμε χαρτοκιβώτια και άλλα υλικά μπορούμε να τα συμπιέσουμε για να κερδίσουμε χώρο στον κάδο αλλά και προκειμένου να διευκολυνθεί η συλλογή στους μπλε κάδους.
Δεν πετάμε στους μπλε κάδους σκουπίδια, κοινά απορρίμματα, κλαδιά, μπάζα ή ό,τι άλλο θεωρούμε εμείς ότι μπορεί να ανακυκλωθεί. Ο μπλε κάδος έχει συγκεκριμένη χρήση. Για τα υπόλοιπα ανακυκλώσιμα υλικά υπάρχουν άλλες ροές, άλλες διαδικασίες με τις οποίες μπορούν να προωθηθούν προς ανακύκλωση.
Ένα βασικό (σ.σ. θέμα) είναι ότι προσπαθούμε όσο μπορούμε τους κάδους ανακύκλωσης της γειτονιάς μας να τους έχουμε κλειστούς γιατί υπάρχει ο κίνδυνος σε μια βροχή να καταστραφεί ακόμη και το καλό υλικό που θα περιέχει μέσα.
Ρένα Παυλάκη: Και τους περισσότερους (σ.σ. κάδους) δυστυχώς τους βλέπουμε ανοικτούς. Δεν ξέρω με ποιανού ευθύνη είναι αυτό: αυτοί που τους αδειάζουν τους αφήνουν ανοικτούς από την ταχύτητά τους, τέλος πάντων, να πάνε παρακάτω; Είναι οι πολίτες που τους ανοίγουν για να πετάξουν μέσα τα σκουπίδια και μετά τα ανακυκλώσιμα υλικά και μετά δεν τους ξανακλείνουν; Αλλά ναι, αυτό είναι ένα ζήτημα γιατί σε περίοδο βροχών δεν ξέρω αν η χαρτομάζα, το χαρτί αυτό αν βρεχτεί, όλα αυτά τα χαρτόνια και τα λοιπά αν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν.
Δρ. Χρήστος Γαμβρούδης: Ακριβώς, ακριβώς. Και ένας κανόνας ακόμη είναι πως ό,τι υλικό πετάμε στους μπλε κάδους το πετάμε χύμα κι όχι μέσα σε δεμένες σακούλες. Η σακούλα δεν είναι καλό υλικό που θα διατεθεί στο Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών.
Ρένα Παυλάκη: Ναι. Οι σακούλες κατ’ αρχάς, θεωρώ, καλό είναι να είναι ανοικτές και να τα αδειάζουμε μέσα τα ανακυκλώσιμα υλικά. Πρέπει να τα αδειάζουμε μέσα γιατί αυτό, νομίζω, κάνει και τη διαλογή τους μετά όταν φθάσουν στο ΚΔΑΥ πιο εύκολη. Δηλαδή φαντάζομαι τώρα τους ανθρώπους εκεί -που πόσοι να είναι που εργάζονται εκεί πέρα- να πρέπει να λύσουν τις σακούλες, να τα αδειάσουν, να τα κάνουν όλα αυτά. Δηλαδή είναι μία δύσκολη διαδικασία να κάθονται να λύνουν και σακούλες επιπλέον, θεωρώ.
Δρ. Χρήστος Γαμβρούδης: Αυτό βοηθάει πάρα πολύ στην ταχύτητα και στο κομμάτι να ξεχωρίζεται πιο εύκολα το καλό υλικό από το μη καλής ποιότητας υλικό γιατί σε μια σακούλα μέσα μπορεί να υπάρχει και ένα ποσοστό υλικού το οποίο δεν είναι κατάλληλο προς ανακύκλωση.
Ρένα Παυλάκη: Άρα λοιπόν χύμα, έτσι;
Δρ. Χρήστος Γαμβρούδης: Χύμα τα ανακυκλώσιμα στους μπλε κάδους. Τα καθαρίζουμε σωστά, όχι προσμίξεις. Υπάρχουν κάποια υλικά που ενώ νομίζουμε ότι είναι κατάλληλα για ανακύκλωση, δεν είναι. Π.χ. οι σακούλες οι βιοδιασπώμενες και οι φωτοδιασπώμενες, οι σακούλες αυτές έχουν ημερομηνία λήξης και από ένα σημείο και μετά αρχίζουν να αποσυντίθενται. Άρα δεν είναι υλικά που πρέπει να διατεθούν προς ανακύκλωση.
Ρένα Παυλάκη: Και τώρα παντού χρησιμοποιούν τέτοιες (σ.σ. σακούλες). Δεν είναι οι πλαστικές που ξέραμε. Στα σούπερ μάρκετ είναι οι βιοδιασπώμενες αυτές που παίρνουμε…
Δρ. Χρήστος Γαμβρούδης: Είναι βιοδιασπώμενες γιατί έχουν ημερομηνία λήξης και από ένα σημείο και μετά αρχίζουν και αποσυντίθενται από μόνες τους.
Ρένα Παυλάκη: Άρα τις πετάμε στα κανονικά σκουπίδια αυτές (σ.σ. τις βιοδιασπώμενες σακούλες);
Δρ. Χρήστος Γαμβρούδης: Ακριβώς. Τις πετάμε στα κανονικά σκουπίδια.
Το σύστημα των μπλε κάδων δεν μπορεί να διαχειριστεί κομμάτια χαρτιού που είναι μικρότερα από μια σελίδα Α4. Οπότε αν έχουμε υλικό, χαρτιά που θέλουμε να ανακυκλώσουμε, καλό θα ήταν να μην τα σκίζουμε πριν τα πετάξουμε στους μπλε κάδους.
Ρένα Παυλάκη: Μάλιστα, αυτό δεν το ήξερα ομολογώ. Άρα όσο μεγαλύτερο το κομμάτι του χαρτιού, τόσο καλύτερα.
Δρ. Χρήστος Γαμβρούδης: Ακριβώς. Τα καλαμάκια και τα πλαστικά μαχαιροπίρουνα, δηλαδή τα πλαστικά μιας χρήσης που λέμε, δεν ανακυκλώνονται εύκολα με το υφιστάμενο σύστημα διαχείρισης και ανακύκλωσης.
Οι συρμάτινες κρεμάστρες οι οποίες περιέχουν και πλαστικά μέρη, καλό θα ήταν πριν τις ρίξουμε στους κοινούς κάδους να διαχωρίσουμε το σύρμα από το πλαστικό.
Οι ηλεκτρικές συσκευές και μικροσυσκευές θα πρέπει να ανακυκλώνονται ξεχωριστά μέσω του προγράμματος «Ανακύκλωση Συσκευών» σε διάφορα καταστήματα.
Ρένα Παυλάκη: Όπως και οι μπαταρίες…
Δρ. Χρήστος Γαμβρούδης: Όπως και οι μπαταρίες, ακριβώς. Αυτές ανακυκλώνονται σε ειδικές πλαστικές κυλινδρικές στήλες σε συνεργαζόμενα καταστήματα με τα Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ).
Ρένα Παυλάκη: Τα φάρμακα, τώρα, νομίζω ότι τα συλλέγουν τα φαρμακεία αυτά, έτσι;
Δρ. Χρήστος Γαμβρούδης: Και τα φάρμακα θα πρέπει να έχουν μια ξεχωριστή ροή διαχείρισης και διαλογής. Θα πρέπει τα φάρμακα που έχουν λήξει να επιστρέφονται πίσω στα φαρμακεία, και στη συνέχεια θα προωθηθούν σε κατάλληλα συστήματα με τα οποία συνεργάζονται.
Ρένα Παυλάκη: Υπό την έννοια αυτή, κύριε Γαμβρούδη, αν γίνει βίωμά μας το πώς ανακυκλώνουμε, θα είναι ελάχιστα τα σκουπίδια -και αν προχωρήσει και η κομποστοποίηση για το λίπασμα των οργανικών αποβλήτων και όλα αυτά- που θα φτάνουν στους ΧΥΤΑ.
Δρ. Χρήστος Γαμβρούδης: Κυρία Παυλάκη, τρία είναι τα βασικά σημεία που πρέπει να εστιάσουμε: πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση. Άρα πριν στείλουμε οποιοδήποτε υλικό για ανακύκλωση θα πρέπει πρώτα να σκεφτούμε πώς θα το χρησιμοποιήσουμε λιγότερο, να το κρατήσουμε περισσότερο, να το επαναχρησιμοποιήσουμε αν μπορούμε και κατόπιν να το ανακυκλώσουμε σωστά: μπλε κάδος αν είναι υλικά συσκευασίας, σε συνεργαζόμενα καταστήματα αν είναι εναλλακτικά ρεύματα (βλ. μπαταρίες, ηλεκτρικές συσκευές), κομποστοποίηση αν είναι οργανικά. Σε αυτή τη φάση οικιακή κομποστοποίηση.
Ευελπιστούμε σε τρία χρόνια από τώρα να έχουμε και το σύγχρονο εργοστάσιο επεξεργασίας απορριμμάτων στη Ρόδο, οπότε εκεί θα μιλάμε πια με άλλους όρους και θα έχουμε δώσει αυτό που πρέπει στο νησί μας και στο περιβάλλον αυτό που του αξίζει.
